W listopadzie tego roku, osoba prosząca o zachowanie anonimowości, przekazała w ręce Stowarzyszenia Mysłowicki Detektyw Historyczny, niezwykle cenne, archiwalne dokumenty dotyczące historii Kopalni Mysłowice. Dokumenty te, jak twierdzi osoba przekazująca je, zostały ocalone przed zniszczeniem. Zdając sobie sprawę, iż mogą one stanowić pewną wartość historyczną, postanowiła przekazać je w nasze ręce.

Nasze Stowarzyszenie zapewniło, iż dokumenty te zostaną wstępnie przeanalizowane, co do ich zawartości, a następnie zostaną przekazane do Muzeum Miasta Mysłowice, jako do najwłaściwszej instytucji w mieście, która powinna gromadzić tego typu cenne pamiątki i archiwalia związane z historią naszego miasta. W najbliższych dniach dokumenty zostaną przekazane do muzeum. My natomiast serdecznie chcielibyśmy podziękować wszystkim osobom, które zachowują czujność, zgłaszają się do nas i przekazują nam ważne dokumenty historyczne, tym samym ocalając je od zniszczenia.

Analizą przekazanych dokumentów zajął się nasz Honorowy Członek Stowarzyszenia – Profesor Alfred Sulik, który nigdy nie odmawia nam pomocy w tego typu sytuacjach i zawsze nas wspiera. Profesor, poprzez swoje liczne obszerne publikacje związane z historią miasta Mysłowice oraz publikacje poświęcone samej Kopalni Mysłowice, jak i górnośląskiemu przemysłowi, jest największym autorytetem w naszym mieście (poza instytucją muzealną), któremu powinny zostać przekazane tego typu dokumenty do analizy. Poniżej umieszczamy notatkę Profesora Sulika z przeprowadzonych wstępnych badań. W tym miejscu chcielibyśmy serdecznie podziękować Profesorowi za poświęcenie swojego cennego czasu i zaangażowanie.

Notatka Profesora Alfreda Sulika:

         Amator historii mysłowickiej kopalni przekazał nam dwa oprawione tomy ciekawych dokumentów, pozwalających na odtworzenie fragmentów przeszłości historii najstarszego, bo powstałego w 1837 roku i największego zakładu przemysłowego w mieście.

 

         Pierwszy, dość potężny tom, zawierający prawie 140 kart, to kartoteka z arkuszami ewidencyjnymi pracowników z okresu międzywojennego z nawiązaniem do lat drugiej wojny światowej /126 kart/ oraz z lat powojennych 1945-1953 /24 karty/.

         Jeden ”arkusz ewidencyjny kopalni” odnosi się do jednego pracownika. Zawiera bardzo szczegółowe dane , jak imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, przynależność państwowa, kategoria wojskowa i czas służby wojskowej, wykształcenie, imiona rodziców, imię i nazwisko rodowe żony, imiona dzieci , data badania lekarskiego i orzeczenia lekarskiego, data pierwszej dniówki, rodzaj pracy, data zwolnienia i jego przyczyna. Na podstawie arkuszy ewidencyjnych możemy ustalić skład małej tylko cząstki załogi kopalni.

Od 1922 roku do kopalni napływały osoby ze Lwowa, Stanisławowa, Warszawy, Nowego Sącza, Torunia, Karwiny, Poznania, Waldenberga, Jasła, Chrzanowa i wielu innych miejscowości. Większość z nich opuściła Mysłowice z chwilą najazdu hitlerowskiego, wtedy w arkuszu ewidencyjnym odnotowano zwolnienie, zwykle z dniem 2 września 1939 roku, jako przyczynę podawano „ucieczkę”/gefluechtet/.

W ewidencji tej na uwagę zasługuje kilka nazwisk. Inż. Józef Aleksander Kmietowicz /ur.17 marca 1888 roku w Nowym Sączu, który został dyrektorem kopalni od 1 lipca 1932 roku, Teodor Komandera /ur. 11 VIII 1913 roku w Mysłowicach, asystent generalnego dyrektora kopalni w 1936-1937/, inż. Jan Kawecki /ur. 12 X 1901 roku w Chyrowie, koło Starego Sambora- pracujący na stanowisku naczelnego inżyniera górniczego od 1935 roku/.

Mniej ciekawe są powojenne karty, zawierające dane sztygarów i pracowników administracji.

         Bardzo wartościowy jest tom drugi, który na 81 stronach prezentuje bardzo szczegółowe dane liczbowe, dotyczące gospodarki i funkcjonowania Kopalni Mysłowice pod władzą hitlerowską w latach 1941 – 1944. Tom zatytułowany „Betriebszahlen der Myslowitzgrube”/liczby ruchu zakładowego/ prezentuje miesięczne dane w każdym roku, dotyczące wydobycia, zbytu, załogi, wydajności, kosztów własnych, kosztów zużycia materiałów, kosztów urzędników i robotników, nieszczęśliwych wypadków, żelaznej rozbudowy kopalni, gospodarki energetycznej, kosztów przedsiębiorstwa, zaopatrzenia w piasek i podsadzka hydrauliczna, zarządzanie budynkami i funkcjonowania cegielni oraz procentowe analizy dotyczące sposobów wydobycia.

Alfred Sulik

Opracował: Karol Wieniawski

Notatka oraz analiza dokumentów: Profesor Alfred Sulik