Mysłowickie dzielnice, choć na pozór nie są miejscami o „cukierkowym” charakterze, z pewnością kryją ciekawą i wyjątkową historię.
Każda z nich ma ogromny wkład w dzieje miasta oraz stanowi ich niezwykle znaczącą część.
Brzęczkowice to dzielnica, której dzisiejszy krajobraz tworzą przede wszystkim blokowiska, które „wyrosły” tu szczególnie na przełomie lat 80. i 90. XX w. Zapewne dlatego trudno wyobrazić sobie, że pejzaż ten wyglądał kiedyś zupełnie inaczej.
W XIX w. zaczęły tu powstawać najbardziej znaczące kopalnie, m.in. Teodor – założona przez Mieroszewskiego w 1800 r. i Leopoldyna z 1805 r., którą założyli pruscy urzędnicy górniczy. Prócz kopalni zaczęły również pojawiać się huty: Stanisław – działająca od 1821 r. oraz powstała rok później huta Justyna. Ciekawostkę stanowi fakt, iż w Brzęczkowicach znajdowała się również jedyna na Górnym Śląsku ałuniarnia Lukrecja, powstała w 1808 r.
Jednym z najbardziej charakterystycznych historycznych miejsc znajdujących się na granicy dwóch dzielnic, Brzęczkowic i Słupnej, jest Trójkąt Trzech Cesarzy. To właśnie tutaj w latach 1846-1915 zbiegały się granice trzech mocarstw: Prus, Austrii i Rosji. Wówczas Brzęczkowice należały do Prus.
Zapewne jednym z najstarszych zabytków w Brzęczkowicach jest kapliczka Sułkowskich usytuowana przy miejscowym cmentarzu. Trudno jednak ustalić, jaka jest dokładna data jej wzniesienia. Żadne dokumenty nie potwierdzają krążącej legendy, wedle której kapliczka miałaby mieć już ok. 750 lat. Najstarszą znaną datą potwierdzającą jej istnienie jest rok 1811, kiedy to został przy niej pochowany trzyletni członek rodu Sułkowskich – Ludwik. Na przestrzeni lat była ona kilkakrotnie odnawiana. Prawdopodobnie w 1895 r., podczas jednego z remontów obiektu, Paweł Tosza ufundował dla niej obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, który do dzisiaj znajduje się wewnątrz kapliczki.
Pod koniec XIX w., w związku z rozwojem Brzęczkowic i powiększeniem się ilości mieszkańców, pojawił się pomysł, aby oddzielić dzielnicę od gminy parafialnej w Mysłowicach i utworzyć własną, samodzielną parafię rzymskokatolicką. Działania te jednak rozpoczęły się dopiero w latach 30. XX w. Budowa kościoła z powodu wielu czynników przedłużała się. W 1939 r. powstał tymczasowy kościółek w budynku po gospodzie, który otrzymał wezwanie św. Anny. Ogromny udział w powstawaniu nowego budynku kościoła w Brzęczkowicach miał ks. Franciszek Maroń. To właśnie on szukał odpowiedniego projektanta, którym został Henryk Gambiec, a następnie zamówił w Monachium stworzony według jego projektów ołtarz główny, chrzcielnice oraz ambonę. Dodatkowo ks. Maroń pełnił również funkcję budowniczego. Autorem wystroju kościoła był zakopiański artysta – rzeźbiarz Henryk Burzec. Prawdopodobnie do budowy schodów kościoła wykorzystano kamień ze zburzonej w 1937 r. wieży Bismarcka. Wzniesienie kościoła wymagało wiele trudu i starań, co też wpłynęło na decyzję o wyborze jego wezwania – Matki Boskiej Bolesnej.
Niewątpliwie, jak każda dzielnica, Brzęczkowice mają swoje charakterystyczne elementy, do których można by zaliczyć np. istniejący do niedawna oryginalny czołg radziecki, znajdujący się w osiedlowym parku przy pomniku powstańców. Czołg ten został odsłonięty w 1977 r. i posiadał znamienny napis „Chwała bohaterom Armii Radzieckiej”.
Warto jednak nadmienić, iż historię Brzęczkowic tworzą nie tylko wyjątkowe miejsca, ale również ludzie, którzy tu się urodzili i wychowali. Na uwagę zasługuje znana każdemu mieszkańcowi postać Augusta Hlonda, który urodził się w Brzęczkowicach 5 lipca 1881 r. W 1925 r. został on pierwszym biskupem śląskim, a już rok później prymasem. Funkcję tę pełnił aż do roku 1948. Od 1992 r. trwa jego proces beatyfikacyjny.
Trudno przybliżyć wszystkie wyjątkowe, czasem ukryte elementy składające się na losy Brzęczkowic. Powszechna opinia dotycząca osiedla nie jest pochlebna. Dla wielu jest to mało inspirująca przestrzeń o niegościnnym charakterze. Zapewniam jednak, że każdy, kto poświęci chociaż chwilę na spacer po okolicy, odnajdzie miejsca historyczne, tajemnicze i fascynujące.
Artykuł ten ukazał się na stronie internetowej Gazety Mysłowickiej 14 marca 2013r.